Žene u VCG

INFORMACIJA O SPROVOĐENJU POLITIKE RODNE RAVNOPRAVNOSTI U MINISTARSTVU ODBRANE I VOJSCI CRNE GORE

RODNA RAVNOPRAVNOST KAO STRATEŠKA POLITIKA MINISTARSTVA

Ministarstvo odbrane, od 2008. godine, podržava politike rodne ravnopravnosti koje su u potpunosti usklađene sa nacionalnim pravnim okvirom, Rezolucijom Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija 1325 - ,,Žene, mir bezbjednost”, njoj pratećim rezolucijama, i drugim potvrđenim međunarodnim dokumentima o ljudskim pravima i pravima žena i drugim primjenjivim smjernicama, pravilima i regulativama.

Rodna ravnopravnost predstavlja stratešku politiku ovog Ministarstva u dijelu upravljanja ljudskim resursima, počev od izjave u Strategijskom pregledu odbrane da će Ministarstvo nastaviti da pruža jednake šanse za žene i muškarce za zapošljavanje i razvoj karijere, kroz obezbjeđenje otvorenosti i dostupnost svih, pa i vodećih pozicija; zatim kroz jasne smjernice Dugoročnog plana razvoja odbrane gdje se tretira pitanje rodne ravnopravnosti u pribavljanju kadra, profesionalnom razvoju, zaključno sa razvojnim ciljem prvog prioriteta: povećanje broja žena na komandnim dužnostima, u misijama i operacijama; u krajnjem sa postavljenim idnikatorima za dostizanje operativnih i strateškog cilja u okviru Strategije upravljanja ljudskim resursima u Ministarstvu i Vojsci koja se sprovodi kroz godišnje akcione planove.

NACIONALNI AKCIONI PLANOVI ZA IMPLEMENTACIJU POLITIKE RODNE RAVNOPRAVNOSTI

Implementirajući obaveze koje proističu iz članstva Crne Gore u međunarodnim organizacijama, prije svega kao država članica UN, Ministarstvo odbrane je, do sada, donijelo dva dokumenta za primjenu ciljeva R SBUN 1325, i to: prvi koji je usvojen 2017. godine, sa rokom važenja od dvije godine, i drugi koji je usvojen 2019. godine sa rokom važenja od četiri godine. U cilju implementacije drugog AP-a, donijeta su dva dvogodišnja programa sprovođenja, prvi u septembru 2019. godine, sa rokom važenja 2019-2020. godina i drugi u septembru 2021. godine, koji je pokrivao period 2021-2022. godina. 

Sagledavajući dosadašnju primjenu dokumenta koji je za cilj imao implementaciju ciljeva RSBUN, a uzimajući u obzir da je riječ o rezoluciji čiji se ciljevi prvenstveno odnose na sektor bezbjednosti, odnosno implementaciju politike rodne ravnopravnosti u ovim institucijama, a kako bi dokument za primjenu R SBUN 1325 bio usklađen sa Metodologijom razvijanja politika, izrade i praćenja sprovođenja strateških dokumenata Vlade Crne Gore, dokument je nazvan Strategije implementacije Rezolucije Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija – Žene, mir i bezbjednosti i njoj pratećih rezolucija 2024-2027. godina, sa Akcionim planom za period 2024-2025. godina (treći NAP).

Na osnovu analize stanja, polazeći od dobrih međunarodnih praksi, dugoročnih smjernica kao i analiza i preporuka koje su rađene kako u sklopu MO i VCG, tako i u saradnji sa drugim institucijama bezbjednosti u cilju unaprjeđenja oblasti rodne ravnopravnosti, koncipiran je strateški cilj: Unaprijediti položaj žena i djevojčica u svim procesima koji vode održavanju i promociji mira i bezbjednosti. Za realizaciju strateškog cilja, definisano je sedam operativnih.

Pored ovog značajnog dokumenta za implementaciju politike rodne ravnopravnosti, Ministarstvo učestvuje i u sprovođenju Nacionalne strategije rodne ravnopravnosti (prethodno Plan aktivnosti za postizanje rodne ravnopravnosti u Crnoj Gori).

O posvećenosti ovog ministarstva u sprovođenju politike rodne ravnopravnosti, govori činjenica da se u Ministarstvu odbrane i Vojsci Crne Gore preko 30 lica bavi poslovima rodne ravnopravnosti: koordinatorka za poslove rodne ravnopravnosti u Ministarstvu odbrane, savjetnica za rodna pitanja načelnika Generalštaba, državne službenice koji učestvuju u poslovima rodne ravnopravnosti, 16 sertifikovanih instruktora za rodnu ravnopravnost u Vojsci i 13 kontakt osoba za rodnu ravnopravnost u jedinicama Vojske.

Izrađuju se godišnji planovi za implementaciju politike rodne ravnopravnosti koje sadrže brojne aktivnosti za uspješnije integrisanje rodne ravnopravnosti; izrađuju se rodne analize na godišnjem nivou iz oblasti upravljanja ljudskim resursima, a slijedeći zakonske odredbe, donesene su Smjernice za rodno- senzitivno izvještavanje; u okviru selekcionih komisija vodi se računa o zastupljenosti žena; metodologijama za razne selekcione procese se definiše da, ukoliko dva kandidata različitog pola imaju isti broj bodova, prednost se daje ženskom kandidatu, a polazeći od odredbi Zakona o Vojsci kojima se propisuje da se prilikom prijema u službu u Vojsci, između ostalog, vodi računa i o rodno balansiranoj zastupljenosti; u prehodnom periodu izradile su se analize o prosječnom vremenu provedenom u činu po polu, kao i o procjeni dosadašnjih obuka i potrebama za novim obukama; vrše se obuke po raznim segmentima iz ove oblasti za zaposlene u Ministarstvu i Vojsci; radi se na rodno odgovornom budžetiranju; sprovode se istraživanja o zadovoljstvu poslom u Vojsci i Ministarstvu, po polu itd.

Pripadnica Vojske Crne Gore, potpukovnica Sanja Pejović, bila je raspoređena na dužnosti savjetnice za rodne perspektive komandanta NATO Savezničke komande za operacije (SHAPE), sa sjedištem u Monsu, Kraljevina Belgija, kao prva predstavnica države u NATO komandnoj strukturi.

S tim u vezi, preduzimaju se brojne aktivnosti koje doprinose većem učešću žena, pa ih je sada 11,55% u strukturi PVL, a u VCG, uključujući i civilna lica – 16,62%. Ove brojke predstavljaju progres, posebno ako uzmemo u obzir činjenicu da je prva žena oficirka stupila u službu 2009. godine. Od ukupnog broja rukovodnih i komandnih pozicija u
 Vojsci, žene zauzimaju 7,75%. U MO je zastupljeno 66,27% državnih službenica i namještenica. Povećano je interesovanje pripadnica Vojske Crne Gore za angažovanje u međunarodnim misijama i operacijama, pa je tako u 2023. godini 6,86% učestvovalo u nekoj od misija. Takođe, ulažu se napori za njihovo usavršavanje, karijerni razvoj i raspoređivanje na komandnim dužnostima i pozicijama.

REGIONALNI PROJEKAT (SARADNJA SA UNDP SEESAC)

Saradnja sa UNDP SEESAC-om iz oblasti rodne ravnopravnosti.

Centar za kontrolu malokalibarskog i lakog naoružanja za Jugoistočnu i Istočnu Evropu (SEESAC) radi na jačanju kapaciteta nacionalnih i regionalnih zainteresovanih strana za kontrolu i smanjenje širenja i zloupotrebe malokalibarskog i lakog naoružanja, te na taj način doprinosi povećanju stabilnosti, bezbjednosti i razvoja u Iugoistočnoj i Istočnoj Evropi. SEESAC funkcioniše u okviru mandata koji mu je dodijelio Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) i Savjet za regionalnu saradnju (RCC).

S tim u vezi, a sa posebnim osvrtom na rodnu dimenziju, Ministarstvo odbrane i Vojska Crne Gore sarađuju sa UNDP SEESAC-om od 2012. godine do danas, tačnija prva faza projekta se realizovala od 2012. do 2016, dok je druga faza projekta otpočela u 2019. godini i bilo je planirano da traje do kraja 2021. godine, međutim, projekat je zvanično produžen do kraja 2022. godine. U regionalnom projektu „Jačanje regionalne saradnje u uključivanju rodne perspektive u reformi sektora bezbjednosti na Zapadnom Balkanu”, aktivno učestvuju ministarstva odbrane Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Republike Sjeverne Makedonije i Srbije.

U toku prve faze projekta, najznačajnije aktivnosti su se odnosile na: učešće predstavnika ovog ministarstva u regionalnom istraživanju koje je rezultiralo usvajanjem prve regionalne studije o položaju žena u oružanim snagama država Zapadnog Balkana. Kroz realizaciju ove faze projekta, Ministarstvo i Vojska ojačali su interne mehanizme za implementaciju politike rodne ravnopravnosti, pa je obučeno šest pripadnika Vojske Crne Gore koji su postali instruktori u vojnim operacijama, od čega su njih dvoje postali članovi Regionalne platforme za reformu sektora bezbjednosti koja je jedinstvena baza više od 50 stručnjaka iz vlada država Jugoistočne Evrope, uspostavljena 2015. godine. Takođe, implementacijom ovog projekta, oficiri, oficirke i državni službenici Ministarstva i Vojske su pohađali specifične obuke kojom prilikom su stekli posebna znanja i vještine, što je umnogome doprinijelo unaprjeđenju njihovog profesionalnog razvoja. Predmetni projekat je omogućio i sanaciju, odnosno adaptaciju određenog broja sanitarnih objekata u kasarni „Milovan Šaranović“ u cilju poboljšanja uslova života i rada žena u Vojsci.

Zajedničko za obje faze projekta je realizacija programa “Mentorstvo za rodnu ravnopravnost” (Gender Coach Programme), za lica iz kategorije visoko rukovodnog i komandnog kadra, koji se ogledao u održavanju redovnih sastanaka i konsultacija između ekspertkinje za rodnu ravnopravnost i predstavnika ovog kadra, a sve u cilju podizanja svijesti o rodnoj ravnopravnosti kao i pružanju praktičnih savjeta o uključivanju rodne perspektive u kreiranje politika i svakodnevni rad. Treba istaći da se, tokom prve i druge faze sprovođenja projekta, posebno radilo na regionalnom umrežavanju rodnih trenera. 

U sklopu druge faze, potrebno je istaći važne aktivnosti koje su se realizovale i to:

Aktivnosti na nacionalnom nivou:

• Podrška u izradi dvojezične brošure za primjenu Rezolucije SBUN 1325;
• Izrada Vodiča za sprječavanje diskriminacije, seksualnog uznemiravanja i zlostavljanja u Vojsci;
• Izrađen Priručnik za standardizaciju obuka iz oblasti rodne ravnopravnosti;
• Podrška u obuci i jačanju kapaciteta oficirki Vojske Crne Gore u dijelu zagovaranja politika, unaprjeđenja komunikacionih i prezentacionih vještina i vještina javnog nastupa, kao i u dijelu njihovih užih specijalnosti obezbjeđujući kurseve na najprestižnijim odbrambenim institucijama;
• Obuka sastava selekcionih komisija o jednakim mogućnostima,
• Obuka psihologa, zaposlenih u ljudskim resursima i trenera/ica, u dijelu korišćenja programa za obradu sttističkih podataka;
• Prezentacija istraživanja o percepcijama mladih o vojnom pozivu;
• Organizacija seminara za podizanje kapaciteta donosilaca odluka o planovima i programima obuka;
• Organizacija obuke o lakom i malokalibarskom naoružanju i Rezoluciji SBUN 73/46 “Žene, razoružanje, neproliferacija i kontrola naoružanja”
• Učešće visoko rangiranih oficira i državnih službenika u programu „Mentorstva za rodnu ravnopravnost“;
• Organizacija obuke na temu “Značaj zaštite žena i djevojaka u konfliktnim zonama“ (učesnici MO/VCG i MUP/UP);
• Obuka rodnih osoba nedavno postavljenih u jedinicama Vojske, uz podršku rodnih trenera/ica;
• Podrška obuci o rodnoj ravnopravnosti za zaposlene u Ministarstvu odbrane;
• Podrška prezentaciji regionalnih publikacija za različite institucije u zemlji, predstavnike/ce Međuresorske radne grupe, Odbora za rodnu ravnopravnost Skupštine Crne Gore, Zaštitnika ljudskih prava i sloboda i sl.

Aktivnosti na regionalnom nivou:

• Učešće predstavnika/ca MO i VCG u izradi „Priručnika o sprječavanju i reagovanju na rodno zasnovanu diskriminaciju, seksualno uznemiravanje i zlostavljanje u ministarstvima odbrane i oružanim snagama zemalja Zapadnog Balkana“, studije „Položaj žena u oružanim snagama zemalja Zapadnog Balkana“ i Regionalne studije o uvođenju rodne ravnopravnosti u politike i programe obrazovanja i obuke;
• Razvoj online obuka za rodnu ravnopravnost;
• Regionalni sastanci mehanizama za rodnu ravnopravnost, mreže rodnih trenera/ica i rodnih savjetnica/koordinatorki;
• Sertifikacija rodnih trenera/ica zahvaljujući organizaciji regionalnog kursa GTOT u Republici Sjevernoj Makedoniji.

Ministarska deklaracija koja je potpisana u Budvi u decembru 2021. godine svjedoči ostvarenom učinku i na osnovu njega pruža dalje smjernice za unaprjeđenje politika rodne ravnopravnosti, kako na nacionalnom, tako i regionalnom nivou.

Promotivne poruke

• Ministarstvo odbrane snažno podržava i promoviše rodnu ravnopravnost jer integracijom rodne perspektive svi dobijaju;
• Omogućena je jednaka dostupnost svih pozicija u Vojsci ženama i muškarcima;
• Postoje različite vojne i civilne profesije u Vojsci koje bi možda baš vama odgovorale;
• Pripadnice Vojske svojim zalaganjem, vrijednostima, znanjem i sposobnostima, daju nemjerljiv doprinos stvaranju inkluzivnog, modernog i efikasnijeg sistema odbrane;
• Žene su, kao i muškarci jednako sposobne da obavljaju sve vojničke dužnosti;
• Danas su žene zastupljene u različitim jedinicama, na rukovodnim i komandnim pozicijama u Vojsci, visokim oficirskim činovima, kao komandatice kontigenata u misijama i u vojno – diplomatskim predstavništvima;
• Žene u Vojsci imaju priliku da razvijaju vojnu karijeru, kroz usavršavanja, napredovanja, unaprjeđivanja, po principima jednakih mogućnosti;
• Disciplina, hrabrost i odgovornost su osobine svih pripadnika i pripadnica Vojske;
• Hrabrost nema pol.

CIJELA
GALERIJA